Zjawisko, występujące na granicy zetknięcia cieczy z ciałem stałem lub gazem lub też dwóch nie mieszających się cieczy. Szczególnie wybitnie występuje ono w rurkach o wąskim przekroju, skąd też jego nazwa. Pod wpływem w. odchyla się na granicy zetknięcia powierzchnia cieczy od poziomu. Na swobodnej powierzchni ciecz ulega napięciu powierzchniowemu (ob.), w pobliżu ścian naczynia cząstki cieczy ulegają ponadto przyciąganiu (adhezji) ze strony ścian tegoż. Zależnie od tego, czy większą jest adhezja, czy też wzajemne przyciąganie cząstek (kohezja), czy więc ciecz zwilża ściany naczynia czy też nie, poziom cieczy podnosi się u brzegów lub też obniża, tworząc menisk wklęsły lub wypukły. Kropla wody, nafty rozlewa się szeroko na czystej powierzchni szkła, rtęć przeciwnie, tworzy krople.
W
r u r k a c h
w ł o s k o w a t y c h
( k a p i l a r a c h ) ciecz,
zwilżająca ich ściany wznosi się ponad poziom swobodny cieczy, tworząc menisk
wklęsły, ciecz niezwilżająca obniża się, ulega depresji kapilarnej, tworząc menisk
wypukły poniżej swobodnego poziomu cieczy. Mówimy wówczas o c i ś n i e n i u
w ł o s k o w a t y m , skierowanemu ku
górze lub na dół. W pierwszym przypadku mierzy je wprost ciśnienie słupa cieczy
w rurce. Pomiędzy ciśnieniem włoskowatym a napięciem powierzchniowym cieczy
istnieje prosty związek. Możemy sobie wyobrazić, że napięcie powierzchniowe,
działające na obwodzie przekroju rurki dźwiga niejako ciężar całego słupa
cieczy w rurce, wówczas, jeżeli oznaczymy przez T napięcie powierzchniowe, d
średnicę rurki, δ ciężar właściwy cieczy, h wysokość wzniesienia w rurce wł.,
mamy związek:
dπT=(d2πhδ)/(4) skąd wynika T =1/4dhδ,
z którego z łatwością otrzymujemy napięcie pow. cieczy.
dπT=(d2πhδ)/(4) skąd wynika T =1/4dhδ,
z którego z łatwością otrzymujemy napięcie pow. cieczy.
Włoskowatość
Jeśli
ciecz znajdzie się w naczyniu w postaci rurki o przekroju mniejszym niż 1mm,
wtedy cała powierzchnia jest wklęsła i wypadkowa sił napięcia
powierzchniowego Fmoże być skierowana pionowo w górę lub w dół. Pojawia
się wtedy podciśnienie (woda) ciągnące ciecz w górę lub nadciśnienie powodujące
wciskanie cieczy w dół (rtęć).
Rurki o przekrojach mniejszych niż 1mm nazywamy naczyniami włoskowatymi (włosowatymi) lub kapilarnymi. Włoskowatość występuje wokół nas. Higroskopijność ciał, czyli zdolność do pochłaniania wilgoci ma miejsce dlatego, że ma miejsce włoskowatość. Gleba ma własności higroskopijne i znajdujące się w niej rurki włoskowate podnoszą wodę do jej powierzchni. Rośliny dostarczają wodę do swoich najwyższych partii (a drzewa do liści znajdujących się na wysokości kilkudziesięciu metrów) dzięki zjawisku włoskowatości.
Rurki o przekrojach mniejszych niż 1mm nazywamy naczyniami włoskowatymi (włosowatymi) lub kapilarnymi. Włoskowatość występuje wokół nas. Higroskopijność ciał, czyli zdolność do pochłaniania wilgoci ma miejsce dlatego, że ma miejsce włoskowatość. Gleba ma własności higroskopijne i znajdujące się w niej rurki włoskowate podnoszą wodę do jej powierzchni. Rośliny dostarczają wodę do swoich najwyższych partii (a drzewa do liści znajdujących się na wysokości kilkudziesięciu metrów) dzięki zjawisku włoskowatości.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz